حجامت یکی از روش‌های درمانی کهن و پرکاربرد در طب سنتی ایرانی است که قرن‌ها برای پاک‌سازی بدن، تقویت سیستم ایمنی و درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.
اما یکی از سؤالات رایج درباره‌ی این روش درمانی این است که بهترین فصل برای انجام حجامت کدام است؟ در این مقاله، به‌صورت علمی و با نگاهی به منابع طب سنتی و یافته‌های جدید، به بررسی دقیق زمان مناسب حجامت می‌پردازیم.

بهترین فصل برای حجامت از دیدگاه طب سنتی

در متون کهن طب ایرانی از جمله «قانون ابن‌سینا» و «ذخیره خوارزمشاهی»، تأکید شده که زمان و فصل انجام حجامت نقش بسیار مهمی در اثربخشی و ایمنی آن دارد.
از دیدگاه حکمای طب سنتی، بهار بهترین فصل برای حجامت است.

 حجامت در فصل بهار

در فصل بهار، به دلیل گرم‌تر شدن هوا و افزایش حرارت بدن، مواد زائد و خون غلیظ از عمق بدن به سطح پوست حرکت می‌کنند.
در نتیجه، انجام حجامت در این زمان باعث دفع مؤثرتر مواد سمی و اخلاط فاسد می‌شود.

ابن‌سینا در کتاب قانون می‌گوید:

«در فصل بهار، بدن آدمی میل به لطافت دارد و خون در آن زیاد می‌شود. پس حجامت در بهار برای معتدل‌مزاجان سودمند است.»

بهترین زمان انجام حجامت بهاری معمولاً از نیمه دوم اردیبهشت تا اوایل خردادماه است.
در این زمان تعادل دمایی بدن حفظ می‌شود و خطر عوارض بعد از حجامت (مانند ضعف یا افت فشار) کمتر است.

آیا می‌توان در فصول دیگر هم حجامت کرد؟

اگرچه فصل بهار بهترین زمان برای حجامت است، اما در سایر فصول نیز می‌توان این عمل را انجام داد؛ به شرط آنکه مزاج فرد، نوع بیماری و شرایط آب‌و‌هوایی در نظر گرفته شود.

حجامت در تابستان

در تابستان، حرارت بدن افزایش می‌یابد و ممکن است انجام حجامت باعث ضعف یا افت شدید فشار شود.
اگر در این فصل انجام شود، باید در ساعات خنک‌تر روز (صبح زود) و برای افرادی با مزاج گرم و پرخون انجام گیرد.

 حجامت در پاییز

در طب سنتی آمده است که در پاییز، بدن تمایل به سردی پیدا می‌کند و خون به سمت عمق بدن می‌رود.
بنابراین حجامت در این فصل باید با احتیاط و فقط برای افراد با مزاج گرم یا بیماری‌های صفراوی انجام شود.

 حجامت در زمستان

در زمستان به دلیل سردی و سکون بدن، توصیه می‌شود از حجامت پرهیز شود مگر در موارد خاص مانند سردردهای مزمن یا بیماری‌های خونی و حتماً با نظر متخصص طب سنتی انجام گیرد.

بهترین زمان روز و روزهای خاص برای حجامت

در منابع طب سنتی علاوه بر فصل، روز و ساعت انجام حجامت نیز اهمیت دارد.
حکمای طب ایرانی توصیه کرده‌اند:

• بهترین زمان در روز: ساعت ۹ تا ۱۲ صبح، زمانی که بدن در تعادل است.

• روزهای مناسب هفته: دوشنبه و پنج‌شنبه.

• روزهایی که نباید حجامت انجام شود: جمعه و چهارشنبه (بر اساس برخی منابع قدیمی).

در تقویم اسلامی نیز، روزهایی مانند ۱۷، ۱۹ و ۲۱ ماه قمری برای حجامت مناسب دانسته شده‌اند.

توصیه‌های مهم قبل و بعد از حجامت

برای اینکه حجامت بهترین اثر را داشته باشد و عوارضی ایجاد نکند، رعایت نکات زیر ضروری است:

قبل از حجامت:

• از مصرف غذاهای سنگین، چرب و پرنمک پرهیز کنید.

• شب قبل خواب کافی داشته باشید.

• در صورت ضعف یا گرسنگی، کمی عسل یا شربت طبیعی مصرف کنید.

بعد از حجامت:

• تا ۲۴ ساعت از حمام، فعالیت سنگین و تماس با هوای سرد خودداری کنید.

• غذاهای مقوی مانند سوپ جو، انار، سیب و شربت عسل مصرف کنید.

• از نوشیدنی‌های خنک و ترش بلافاصله پس از حجامت پرهیز نمایید.

چه کسانی نباید حجامت کنند؟

حجامت با وجود فواید زیاد، برای برخی افراد توصیه نمی‌شود. از جمله:

• زنان باردار یا شیرده

• افراد مبتلا به کم‌خونی شدید

• بیماران دیابتی با زخم یا عفونت پوستی

• افرادی که دچار افت فشار خون هستند

• کودکان زیر ۲ سال و سالمندان بسیار ضعیف

پیش از انجام حجامت حتماً باید با پزشک متخصص طب سنتی یا کارشناس مجاز مشورت شود.

دیدگاه پزشکی نوین درباره زمان حجامت

اگرچه طب مدرن تأیید مستقیمی بر فصل خاصی برای حجامت ندارد، اما برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که تغییرات فصلی در چسبندگی و غلظت خون می‌تواند بر اثر بخشی حجامت تأثیر بگذارد.
به‌ویژه در بهار، بدن در وضعیت سم‌زدایی طبیعی قرار دارد و انجام حجامت می‌تواند به بهبود عملکرد سیستم ایمنی و تعادل فشار خون کمک کند.

sara-supoort

همهٔ نوشته‌های نویسنده